Zgodnie z  przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa (tzw. wspólność ustawowa), obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Nabyte w ten sposób przedmioty stanową majątek wspólny. Natomiast przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową, np. nabyte przed ślubem, należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Powstają zatem trzy majątki: majtek wspólny oraz majtki osobiste każdego z małżonków. Ciężko to zobrazować, lecz każdy z małżonków jest  właścicielem całego majątku wspólnego i swego osobistego. Zarobek małżonka wchodzi do majątku wspólnego i wobec tego może służyć zaspokojeniu zobowiązań zaciągniętych przez drugiego małżonka.

Kodeks rodzinny stanowi, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie oraz są obowiązani m.in. do współdziałania dla dobra rodziny, która założyli zawierając związek małżeński. Małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny. Niestety bywają sytuacje, gdy jeden z małżonków przestaje utrzymywać rodzinę, albo wręcz trwoni majątek rodziny. Powody takiego zachowania mogą być różne, np. popadnięcie w nałóg, hazard, prowadzenie hulaszczego trybu życia. Pojawia się wtedy ryzyko, że swym zachowaniem małżonek może doprowadzić do pozbawienia materialnego zabezpieczenia rodziny.

Prawo rodzinne przewiduje rozwiązanie mające na celu ograniczenie takiego ryzyka. Mianowicie, z ważnych powodów – a za takie mogą zostać uznane naganne, egoistyczne zachowanie małżonka – drugi małżonek może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej powoduje, że wspólność majątkowa przestaje istnieć, a w to miejsce powstaje rozdzielność majątkowa. Zamiast trzech majątków pojawiają się dwa majątki osobiste małżonków, przy czym w skład każdego z nich wchodzą składniki tworzące pierwotnie majątek osobisty oraz udział w składnikach tworzących poprzednio majątek wspólny. Z zasady każdemu z małżonków przysługuje wtedy udział w wysokości ½ dawnego majątku wspólnego, lecz można żądać przyjęcia nierównych udziałów. Z chwilą ustanowienia rozdzielności zarobek małżonka wchodzi do jego majątku osobistego i nie może służyć zaspokojeniu długów drugiego małżonka. Zostaje ograniczone ryzyko całkowitego pozbawienia rodziny zabezpieczenia. Od tej pory wyłącznie małżonek odpowiada za zaciągnięte przez siebie zobowiązania i nie ma prawa do korzystania z zarobków drugiego małżonka. Pojawia się również możliwość dokonania prawnego podziału majątku. Z kolei ustanowienie rozdzielności nie powoduje całkowitego zerwania więzi rodzinnych i pozwala na rehabilitację małżonka.

W wyjątkowych wypadkach przepisy pozwalają nawet na ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, czyli z datą sprzed wniesienia pozwu do sądu. Takim wyjątkowym wypadkiem  może być np. rozłąka małżonków. Nie ma bowiem podstaw, aby małżonek żyjący w rozłące miał prawo do majątku zgromadzonego przez drugiego małżonka w czasie rozłąki, skoro nie prowadzili razem gospodarstwa domowego.

Jak widać przepisy umożliwiają ochronę majątku rodzinnego, przy czym należy rekomendować uprzednią konsultację  prawnikiem.

Powyższego tekstu nie należy traktować jako porady prawnej, albowiem trzeba pamiętać, że każda sprawa jest inna, a porada prawna powinna być dostosowana do indywidualnego, konkretnego przypadku.