Praca kopalni wywołuje tąpnięcia powodowane wywołanych ruchem zakładu górniczego. Tąpnięcia powodują z kolei powstawanie szkód na powierzchni ziemi w postaci m.in. pęknięć i naruszeń konstrukcji budynków.

Warto przy tej okazji przybliżyć czytelnikom zasady odpowiedzialności za szkody wywołane ruchem zakładu górniczego, tj. wynikające z działalności kopalni. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze reguluje zasady tej odpowiedzialności.

Wymieniona ustawa stanowi, że właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Oznacza to, że jeśli kopalnia prowadzi działalność w sposób legalny, zgodny z prawem, to właściciel nieruchomości nie ma prawnej możliwości sprzeciwiać się prowadzeniu działalności wydobywczej, czyli nie może domagać się na drodze prawnej zakazania prowadzenia wydobycia kopalni. Jest to uzasadnione m.in. tym, że wydobycie kopalin służy ogółowi społeczeństwa. Poniekąd korzyści uzyskuje również zagrożony właściciel, w szczególności używając węgla jako opału, korzystając z prądu elektrycznego wytwarzanego w elektrowniach opalanych węglem, itd.

Prawo górnicze daje jednak możliwość żądania naprawienia szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego. Odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. Przedsiębiorca odpowiada za szkodę według zasad ogólnych określonych w Kodeksie cywilnym, przy czym z pewnymi modyfikacjami mającymi charakter lex specialis.

Przede wszystkim poszkodowany ma możliwość sądowego dochodzenie roszczeń dopiero po wyczerpaniu postępowania ugodowego. Zatem przed skierowaniem sprawy do sądu należy wpierw wystąpić do przedsiębiorcy górniczego, najlepiej pisemnie dla celów dowodowych. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca prowadzący zakład górniczy odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło zasadniczo 30 dni.  Często kopalnia występuje z inicjatywą ugodowego załatwienia sprawy. Po dokonaniu oględzin proponuje restytucję, czyli przywrócenie stanu poprzedniego, naprawę, bądź oferuje zapłatę wskazanej przez siebie kwoty pieniężnej, która ma pozwolić poszkodowanemu przywrócenie stanu poprzedniego we własnym zakresie. Ponadto podjęte mogą zostać działania zapobiegające powstaniu szkód w przyszłości, np. zastosowanie wzmocnień w budynku. Doświadczenie życiowe skłania ku temu, by przyjąć, że zazwyczaj kwota proponowana przez jedną stronę, nie zawsze odpowiada oczekiwaniom strony drugiej.

Wobec powyższego, jeśli do porozumienia nie dojdzie, poszkodowanemu właścicielowi nieruchomości pozostaje dochodzenie odszkodowania za szkody górnicze na drodze sądowej. Sąd w toku postępowania dokonuje oceny, czy poniesione na naprawienie szkody nakłady były uzasadnione. Poszkodowany właściciel musi więc liczyć się z tym, że może otrzymać zwrot tylko części poniesionych nakładów (tak uznał wyrokiem z dnia 2 lipca 2015 roku Sąd Najwyższy – Izba Cywilna, sygn. akt  V CSK 627/14). To poszkodowany właściciel chcąc uzyskać w pełni zaspokojenie będzie musiał wykazać przed sądem kwestie doznanej szkody, jej wysokości, a także związku przyczynowo-skutkowego między ruchem zakładu górniczego a doznaną szkodą. Jeśli właściciel temu podoła, to może może liczyć na uzyskanie wyższą kwoty, niż możliwa do osiągnięcia w drodze ugody. Tym niemniej gwarancji na to nie ma, ponieważ równie dobrze może otrzymać kwotę równą tej proponowanej w ugodzie, bądź niższą, ale istnieje również ryzyko, że nie uzyska nic, jeśli nie jest w stanie wykazać w procesie swych racji.

Powyższego tekstu nie należy traktować jako porady prawnej, albowiem trzeba pamiętać, że każda sprawa jest inna, a porada prawna powinna być dostosowana do indywidualnego, konkretnego przypadku.